Folat (Folic Acid)
Diğer İsimleri: 5'-metil-tetrahydrofolat, 5'-MTHF, Asid Folik, Asid Pteroylglutamik, Asid Pteroylmonoglutamik, Asido Foliko, B Komplek Vitamin, B Vitamini Kompleksi, Dihidrofolat, Folasin, Folacine, Folat, Folinik Asit, L-metilfolat, Metilfolat, Pteroylglutamik Asit, Pteroylmonoglutamik Asit, Pteroylpoliglutamat, Tetrahydrofolat, Vitamin B9.
Folat ve folik asit, suda çözünebilen B vitamininin formlarıdır.
Folat gıdalarda doğal olarak bulunur ve folik asit, bu vitaminin sentetik formudur. 1998 yılından bu yana, folik asit soğuk tahıllara, una, ekmeklere, makarnalara, hamur işlerine, kurabiyelere ve krakerlere federal yasa gereği eklenmektedir.
Doğal olarak folat bakımından zengin gıdalar şunlardır:
- Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli, marul gibi)
- Bamya
- Kuşkonmaz
- Meyveler (muz, kavun, limon gibi)
- Fasulye
- Mayalar
- Mantarlar
- Et (sığır ciğeri ve böbreği gibi)
- Portakal suyu
- Domates suyu
Folik asit; düşük folat seviyelerini (folat eksikliği) önlemek ve tedavi etmek, "yorgun kan" (anemi) ve bağırsakların besinleri düzgün bir şekilde emememesi gibi komplikasyonlarını tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca, folat eksikliği ile ilişkilendirilen ülseratif kolit, karaciğer hastalığı, alkolizm ve böbrek diyalizi gibi diğer durumlar için de kullanılır.
Folat gıdalarda doğal olarak bulunur ve folik asit, bu vitaminin sentetik formudur. 1998 yılından bu yana, folik asit soğuk tahıllara, una, ekmeklere, makarnalara, hamur işlerine, kurabiyelere ve krakerlere federal yasa gereği eklenmektedir.
Doğal olarak folat bakımından zengin gıdalar şunlardır:
- Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli, marul gibi)
- Bamya
- Kuşkonmaz
- Meyveler (muz, kavun, limon gibi)
- Fasulye
- Mayalar
- Mantarlar
- Et (sığır ciğeri ve böbreği gibi)
- Portakal suyu
- Domates suyu
Folik asit; düşük folat seviyelerini (folat eksikliği) önlemek ve tedavi etmek, "yorgun kan" (anemi) ve bağırsakların besinleri düzgün bir şekilde emememesi gibi komplikasyonlarını tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca, folat eksikliği ile ilişkilendirilen ülseratif kolit, karaciğer hastalığı, alkolizm ve böbrek diyalizi gibi diğer durumlar için de kullanılır.
Yukarıda belirtilen kullanımlar halk arasındaki yaygın kullanımları yansıtmaktadır. Bu kullanımların bilimsel desteği olmayabilir veya bazı durumlarda tehlikeli olabilir. Bilimsel kanıt düzeyleri için lütfen aşağıdaki "Kullanım Alanları" bölümüne bakınız.
Kullanım Alanları
Etkili...
- Folat eksikliği. Folik asit almak, folat eksikliğini iyileştirir.
Muhtemelen Etkili...
- Böbrek hastalığı. Ciddi böbrek hastalığına sahip kişilerin yaklaşık %85'inin yüksek homosistein seviyeleri vardır. Yüksek homosistein seviyeleri kalp hastalığı ve inme ile ilişkilendirilmiştir. Folik asit almak, ciddi böbrek hastalığına sahip kişilerde homosistein seviyelerini düşürür. Ancak folik asit takviyesinin kalp hastalığı ile bağlantılı olayların riskini azalttığı görünmemektedir.
- Kanda yüksek homosistein seviyeleri (hiperhomosisteinemi). Yüksek homosistein seviyeleri kalp hastalığı ve inme ile ilişkilendirilmiştir. Folik asit almak, normal veya hafif yükselmiş homosistein seviyelerine sahip kişilerde homosistein seviyelerini %20 ila %30 oranında düşürmektedir. Homosistein seviyeleri 11 mikromol/L'den fazla olan kişilerin folik asit ve vitamin B12 takviyesi alması önerilmektedir.
- Methotreksat adı verilen bir ilacın zararlı etkilerini azaltma. Folik asit almak, methotreksat tedavisinin olası yan etkileri olan mide bulantısını ve kusmayı azaltmaktadır.
- Doğum kusurları (nöral tüp defektleri). Hamilelik sırasında yüksek miktarda folat içeren besin tüketmek ve folik asit takviyesi almak, nöral tüp doğum kusurlarının riskini azaltmaktadır.
Olası Olarak Etkili...
- Yaşa bağlı görme kaybı (yaşa bağlı maküler dejenerasyon). Folik asidin diğer vitaminlerle birlikte alınmasının, yaşa bağlı görme kaybı gelişme riskini azalttığını gösteren bazı araştırmalar bulunmaktadır.
- Depresyon. Sınırlı araştırmalar, folik asit alımının antidepresanlarla birlikte, depresyon semptomlarında iyileşme sağladığını öne sürmektedir.
- Yüksek kan basıncı. Araştırmalar, folik asit almanın en az 6 hafta boyunca günde bir kez alınmasının yüksek kan basıncını azalttığını önermektedir. Ancak, folik asit ile kan basıncı ilacının birlikte alınmasının, yalnızca ilacı tek başına almak kadar etki sağlamadığı görünmektedir.
- Fenytoin adı verilen bir ilaca bağlı olarak diş etleriyle ilgili sorunlar. Folik asidi diş etlerine uygulamanın, fenytoinin neden olduğu diş eti sorunlarını önlemekte etkili olduğu görülmektedir. Ancak, folik asidin ağızdan alınmasının bu durumun semptomlarını iyileştirmediği görünmektedir.
- Hamilelik sırasında diş eti hastalığı. Folik asidin diş etlerine uygulanmasının, hamilelik sırasında diş eti hastalığını iyileştirdiği görülmektedir.
- Vitiligo adı verilen bir cilt bozulması. Ağız yoluyla folik asidin alınması vitiligo semptomlarını iyileştirmektedir.
Olası Olarak Etkisiz...
- Anjiyoplasti sonrası kan damarlarının tekrar tıkanmasını önleme. Kan damarlarını genişletme prosedüründen sonra folik asit almanın faydaları konusunda tutarsız kanıtlar vardır. Ancak, folik asit ile vitamin B6 ve vitamin B12 alımı, damar içine yerleştirilen bir cihazın (stent) açma işlevini gerçekleştirdiği durumlarda iyileşmeyi engelleyebilir.
- Beyaz kan hücresi kanseri (akut lenfoblastik lösemi). Hamilelik sırasında folat almak, çocukluk çağı beyaz kan hücresi kanseri riskini azaltmamaktadır.
- Demir eksikliği. Folik asidin demir takviyeleri ile birlikte alınması, demir eksikliği ve vücutta yeterince demir olmaması nedeniyle meydana gelen anemi tedavisinde etkili görünmemektedir.
- Memede kanser. Folat alımının, metiyonin, vitamin B12 (siyanokobalamin) veya vitamin B6 (piridoksin) açısından zengin diyet tüketen kadınlar için meme kanseri geliştirme riskini düşürmesi mümkün görünse de, araştırmalar tutarsızdır. Başka araştırmalar, yalnızca folik asit takviyesi almanın meme kanseri riskini azaltmadığını göstermektedir.
- Kalp hastalığı. Araştırmalar, yalnızca folik asit alımının veya vitamin B6 (piridoksin) ve vitamin B12 ile birlikte alımının kalp hastalığı olan kişilerde ölüm veya kalp hastalığıyla ilgili olayların riskini azaltmadığını ileri sürmektedir.
- Kronik yorgunluk sendromu. Folik asit günlük enjeksiyonu, kronik yorgunluk sendromu semptomları üzerinde etkisiz görünmektedir.
- Yaşlı bireylerde bellek ve düşünme becerilerinde zayıflama. Çoğu kanıt, folik asidin yaşa bağlı bellek ve düşünme becerilerinin azalmasına katkıda bulunmadığını göstermektedir.
- İshal. Folik asit eklenmiş belirli bir besin takviyesinin, yetersiz beslenme riski taşıyan çocuklarda ishali önlemekte etkili olmadığı görülebilir. Bu ürünün alınması, ishalin birkaç günden fazla sürme riskini artırabilir.
- Fetal ve erken bebek ölüm riski. Hamilelik sırasında folik asit almanın, doğumdan hemen önce veya sonra bebek ölümü riskini azaltmadığı görünmektedir.
- Lometrexol ilacının toksisitesi. Folik asit günlük enjeksiyonu, kronik yorgunluk sendromu semptomları üzerinde etkisiz görünmektedir.
- Alt solunum yolları enfeksiyonları. Folik asit ve muhtemelen vitamin B12 ilavesiyle yapılan belirli bir besin takviyesinin, yetersiz beslenme riski taşıyan çocuklarda akciğer enfeksiyonlarını önlemekte etki göstermediği görülmektedir.
- Zayıf kemikler (osteoporoz). Osteoporozu olan yaşlı bireylerde folik asit, vitamin B12 ve muhtemelen vitamin B6 (piridoksin) ile birlikte alımının, kemik kırılmalarını önlemediği görünmektedir.
- Prematüre bebek riski. Hamilelik sırasında folik asidin alınması, prematüre doğum riskini azaltmıyor gibi görünmektedir.
Muhtemelen Etkisiz...
- Kalın bağırsak ve rektumda büyümeler (kolorektal adenoma). Folik asit takviyelerinin, kalın bağırsakta veya rektumda büyümeleri önlemediği görünmektedir.
- Fragil-X sendromu adı verilen kalıtsal hastalık. Folik asidin ağız yoluyla alınması, fragil-X sendromu semptomlarını iyileştirmemektedir.
Etkinliğini Değerlendirmek İçin Yetersiz Kanıt Düzeyi...
- Akneler. Sınırlı kanıtlar, vitamin B3 (nikotinamid), tahıllardan izole edilen bir bileşik (azelaik asit), çinko, vitamin B6 (piridoksin), bakır ve folik asit içeren belirli bir besin takviyesi (NicAzel, Elorac Inc., Vernon Hills, IL) almanın yüzünde sivilcelerle ilişkili iltihaplanmayı azaltabileceğini öne sürmektedir.
- Alzheimer hastalığı. Sınırlı kanıtlar, daha fazla folik asit tüketen yaşlıların, daha az folik asit tüketenlere göre Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir.
- Otizm. Sınırlı araştırmalar, hamilelik sırasında folik asit alımının, çocuğun otizm riski azaltabileceğini öne sürmektedir.
- Beta-talasemi. Beta-talasemi, kandaki hemoglabin üretiminin azalmasına neden olan bir kan hastalığıdır. Beta-talasemi hastaları genellikle kemik ve kas ağrısı çeker ve zayıf kalırlar. Bu hastalığı olan çocuklarda, yalnızca folik asitin veya L-karnitin adı verilen protein benzeri bir bileşenin alımının kemik ağrısını azaltabileceği ve kuvvet artırabileceği öne sürüldüğü kısıtlı araştırmalar bulunmaktadır.
- Bipolar bozukluk. Folik asidin, bipolar bozukluk tanısı almış kişilerde lityumun antidepresan etkilerini artırmadığı görünmektedir. Ancak, folat ile valproat ilacı alımının valproatın etkilerini artırdığı görülmektedir.
- Serviks kanseri. Folik asit ve folat alımının, diğer vitamin B1, riboflavin ve vitamin B12 ile birlikte artırılmasının serviks kanserini önlemeye yardımcı olabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmaktadır.
- Kolon kanseri, rektal kanser. Araştırmalar, folik asit alımının veya diyetle folat tüketiminin kolon veya rektal kanser riski azaltabileceğini önermektedir. Bununla birlikte, bazı araştırmalar folik asit veya zenginleştirilmiş gıdalardan folat alımının aynı yararı sağlamadığını göstermektedir. Folik asidin, rektal kanser riskini azaltmaktan çok kolon kanserini önlemek için daha yararlı olabileceği mümkündür.
- Diyabet. Folik asit takviyesinin, diyabet hastalarına fayda sağlamadığı görünmektedir.
- Epilepsi. Folik asidin, epilepsi hastalarında nöbetleri azaltmadığı görülmektedir.
- Yemek borusu kanseri. Araştırmalar, diyetle daha fazla folat tüketiminin yemek borusu kanseri gelişme riskini azaltabileceği göstermektedir.
- Fenofibrat ilaçları nedeniyle kanda yüksek homosistein seviyesi. Folik asidin her diğer günde alınması, fenofibratların sebep olduğu homosistein seviyelerini azaltabilir.
- Mide kanseri. Araştırmalar, folik asit alımının bazı mide kanseri türlerinin gelişme riskini azalttığını göstermektedir.
- Gut. İlk araştırmalar, folatın gut riskini azaltabileceğini önermektedir.
- İşitme kaybı. Kanda düşük folat seviyeleri, yetişkinlerde ani işitme kaybı riski ile ilişkilidir. Bazı kanıtlar, folik asidin 3 yıl boyunca günlük alınmasının düşük folat seviyesine sahip yaşlılarda işitme kaybını yavaşlattığını önermektedir. Folik asit takviyesinin, normal folat seviyeleri olan kişilerde işitme kaybını azaltıp azaltmadığı belirsizdir.
- Düşük doğum ağırlığı. Folik asidin hamilelik sırasında alınmasının, bazı bebeklerin düşük doğum ağırlığı ile doğmasını önlemediği ancak doğum ağırlıklarının ortalamasını artırdığı görünmektedir. Bununla birlikte, bazı erken araştırmalar, folik asidin, bebek doğmadan önce hamilelikten önce alınmasının riskini azaltabileceğini fakat bu riskin bebeğe hamileliğin başlangıcından sonra alınan takviyelerde azalmadığını öne sürmektedir.
- Erkek infertilitesi. Bazı araştırmalar, folik asidin çinko sülfat ile birlikte alınmasının düşük sperm sayısına sahip erkeklerde sperm sayısını artırabileceğini önermektedir.
- Akciğer kanseri. Çoğu insan için folat seviyeleri ile akciğer kanseri arasında bir ilişki görünmemektedir.
- Melanom adı verilen bir tür cilt kanseri. Sınırlı araştırmalar, folik asit takviyelerinin melanom gelişme riskini azaltabileceğini öne sürmektedir.
- Göğüs ağrısı için kullanılan ilaçların etkinliğini artırma. Folik asidin, göğüs ağrısı için ilaçların (nitrik asit) etkinliğini artırdığına dair bazı kanıtlar yoktur.
- Ağız yarıkları. Folik asidin hamilelik sırasında alınması, ağız yarıklarının görülme riskini azaltabilir. Ancak diğer araştırmalar, etkisiz görünmektedir.
- Pankreas kanseri. Günde 280 mcg'den fazla folat alımının pankreas kanseri geliştirme riskini azalttığı görünmektedir. Ancak diğer araştırmalar folat alımının pankreas kanseri riskine bağlı olmadığını göstermektedir.
- Sinir ağrısı (periferik nöropati). Folik asidin, diyabet hastalığı olan kişilerdeki sinir ağrısı üzerindeki etkisine dair çelişkili kanıtlar bulunmaktadır. Folik asidin, vitamin B6 (piridoksin) ve vitamin B12 ile birlikte alınmasının bazı sinir ağrısı semptomlarını iyileştirdiği görülse de, sinirlerin işlevselliğinde iyileşme görünmemektedir.
- Boğaz kanseri. Sınırlı araştırmalar, diyetle alınan folik asit ve folatın orofarengeal kanser (belirli tür boğaz kanseri) için koruyucu olabileceğini öne sürmektedir.
- Pre-eklampsi. Pre-eklampsi, yüksek kan basıncı ve hamilelik sırasında idrarda protein varlığı ile karakterizedir. Sınırlı araştırmalar, hamilelik sırasında folik asit takviyesinin pre-eklampsi riskini azaltmadığını göstermektedir.
- Hamileliğe bağlı yüksek kan basıncı. Sınırlı araştırmalar, hamilelik sırasında folik asit alımının, hamilelikte yüksek kan basıncı riskini azaltmadığını öne sürmektedir.
- Bacak hareket etme isteğini artıran bir durum (hareket hali sendromu; RLS). Folik asidin, hareket hali sendromu semptomlarını azalttığı görülmektedir. Araştırmacılar, folik asit eksikliğinin hareket hali sendromuna neden olup olmadığını araştırmaktadır.
- Şizofreni. Folik asit ve vitamin B12 kombinasyonunun, belirli genetik yapıya sahip bazı hastalarda şizofreniyle ilgili bazı olumsuz belirtileri azaltabileceği öne sürülmektedir. Ancak çoğu insan için folik asit bu semptomlara yardımcı olmamaktadır.
- Orak hücre hastalığı. Folik asidin, homosistein seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceği öne sürülse de, bu durumun orak hücre hastalığına yararında fayda sağlayıp sağlamadığı belli değildir.
- İnme. Araştırmalar, besinlerden yüksek folat alımına sahip olan kişilerin, kan damarlarının patlamasına bağlı inme riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Ancak, diyetle alınan folatın veya folik asidin, kan pıhtılaşmasına bağlı inme riskini azaltmadığı görünmektedir. Ayrıca, folik asit takviyelerinin, folik asidin bazı gıdalara eklenmesi (folik asit zenginleştirme) yapılan bölgelerde inme riskini azaltmadığı ancak folik asidin zenginleştirilmediği bölgelerde riskin azaltabileceği görünmektedir.
- Ülseratif kolit hastalığının etkisiyle kanser. İlk araştırmalar, folik asidin, ülseratif kolit hastalığı olanlarda kanser riskini önleyebileceğini öne sürmektedir.
- Alkolizm.
- Karaciğer hastalığı.
- Diğer durumlar.
Bu bölümdeki bilgiler European Medicines Agency, National Center for Complementary and Integrative Health gibi resmi kaynaklar ve güncel akademik literatürden derlenmiş olup, doktor editörlüğünde düzenlenmiştir. Tıbbi bilgiler sürekli güncellenmekte ve değişmektedir. Bu nedenle burada verilen bilgiler kesin doğrulukta olmayabilir.
Yan Etkiler
Folik asit, ağız yoluyla alındığında veya vücuda enjeksiyonla verildiğinde çoğu insan için MUHTEMELEN GÜVENLİ'dir. Günlük 1 mg'dan az dozlarda kullanıldığında çoğu yetişkinin yan etkisi yoktur. Ancak, folik asidin MUHTEMELEN GÜVENSİZ olduğu yüksek dozlarda, uzun süreli alımlarda oluşabilir. Yüksek doz folik asit, karın krampları, ishal, döküntü, uyku bozuklukları, sinirlilik, kafa karışıklığı, mide bulantısı, mide rahatsızlığı, davranış değişiklikleri, cilt reaksiyonları, nöbetler, gaz, heyecanlılık ve diğer yan etkilere neden olabilir. Uzun süre yüksek miktarda folik asit almanın ciddi yan etkileri olabileceği konusunda bazı endişeler vardır. Araştırmalar, 800 mcg ile 1.2 mg arasında folik asit alımının, kalp rahatsızlıkları bulunan bireylerde kalp krizi riskini artırabileceğini göstermektedir. Ayrıca, bu yüksek dozların akciğer veya prostat kanseri gibi kanser riskini artırabileceği de düşünülmektedir.
Önlemler
Hamilelik ve emzirme: Folik asit, hamilelik ve emzirme döneminde uygun olarak alındığında MUHTEMELEN GÜVENLİ'dir. 300-400 mcg folik asit, doğum kusurlarını önlemek için genellikle hamilelikte alınmaktadır.
Daralmış arterlerin genişletilmesi için prosedürler (anjiyoplasti): Folik asit, vitamin B6 ve B12'nin damar yoluyla veya ağız yoluyla alınması, daralmış arterleri kötüleştirebilir. Folik asit, bu prosedürden iyileşen kişiler tarafından kullanılmamalıdır.
Kanser: Erken araştırmalar, günlük 800 mcg ile 1 mg folik asit almanın kanser riskini artırabileceğini önermektedir. Daha fazla bilgi elde edilene kadar, kanser öyküsü olan kişilerin yüksek doz folik asit alımından kaçınmaları önerilmektedir.
Kalp hastalığı: Erken araştırmalar, folik asidin vitamin B6 ile birlikte alınmasının, kalp hastalığı öyküsü olan kişilerde kalp krizi riskini artırabileceğini göstermektedir.
Sıtma: Erken araştırmalar, folik asit ile demirin birlikte alınmasının, sıtmanın yaygın olduğu bölgelerde hastaneye yatış gereksinimini artırabileceğini veya ölüm riskini artırabileceğini önermektedir.
Vitamin B12 eksikliği nedeniyle anemi: Folik asit almak, vitamin B12 eksikliği nedeniyle oluşan anemiyi maskeleyebilir ve uygun tedavisini geciktirebilir.
Nöbet bozukluğu: Folik asit takviyelerinin, yüksek dozlarda nöbetleri kötüleştirebileceği, özellikle nöbet bozukluğu olan kişilerde görülmektedir.
Önlemler
Hamilelik ve emzirme: Folik asit, hamilelik ve emzirme döneminde uygun olarak alındığında MUHTEMELEN GÜVENLİ'dir. 300-400 mcg folik asit, doğum kusurlarını önlemek için genellikle hamilelikte alınmaktadır.
Daralmış arterlerin genişletilmesi için prosedürler (anjiyoplasti): Folik asit, vitamin B6 ve B12'nin damar yoluyla veya ağız yoluyla alınması, daralmış arterleri kötüleştirebilir. Folik asit, bu prosedürden iyileşen kişiler tarafından kullanılmamalıdır.
Kanser: Erken araştırmalar, günlük 800 mcg ile 1 mg folik asit almanın kanser riskini artırabileceğini önermektedir. Daha fazla bilgi elde edilene kadar, kanser öyküsü olan kişilerin yüksek doz folik asit alımından kaçınmaları önerilmektedir.
Kalp hastalığı: Erken araştırmalar, folik asidin vitamin B6 ile birlikte alınmasının, kalp hastalığı öyküsü olan kişilerde kalp krizi riskini artırabileceğini göstermektedir.
Sıtma: Erken araştırmalar, folik asit ile demirin birlikte alınmasının, sıtmanın yaygın olduğu bölgelerde hastaneye yatış gereksinimini artırabileceğini veya ölüm riskini artırabileceğini önermektedir.
Vitamin B12 eksikliği nedeniyle anemi: Folik asit almak, vitamin B12 eksikliği nedeniyle oluşan anemiyi maskeleyebilir ve uygun tedavisini geciktirebilir.
Nöbet bozukluğu: Folik asit takviyelerinin, yüksek dozlarda nöbetleri kötüleştirebileceği, özellikle nöbet bozukluğu olan kişilerde görülmektedir.
Dozaj Bilgileri
Aşağıdaki dozlar bilimsel araştırmalarda incelenmiştir:
YETİŞKİNLER AĞIZDAN:
Folat eksikliği: tipik doz 250 mcg ile 1 mg/gün arasındadır.
Nöral tüp defektlerini önlemek için: Hamilelik döneminde gebe kalma ısrarında olan kadınların, 400 mcg/dan az olmamak kaydıyla günlük folik asit alması gerekmektedir ve bu durum hamileliğin ilk ayında devam etmelidir. Daha önce nöral tüp defekti bulunan bir gebelik hikayesi olan kadınlar, genellikle, 4 mg/gün almalı, bu duruma gebe kalmadan 1 ay önce başlayarak, 3 ay boyunca devam ettirmelidirler.
Kolon kanseri riskini azaltma: 400 mcg/gün.
Kandaki yüksek homosistein seviyelerini tedavi etmek için: 200 mcg ile 15 mg/gün arası kullanılmıştır, ancak 800 mcg ile 1 mg/gün daha etkili görünmektedir. Son evre böbrek hastalığı olan bireylerde, yüksek homosistein seviyelerini tedavi etmek daha zor olabilmektedir. 800 mcg ile 40 mg/gün arası dozlar kullanılmıştır. Daha yüksek 15 mg/gün dozları daha etkili görünmemektedir.
Depresyon ilaçlarına yanıtı iyileştirmek için: 200-500 mcg/gün kullanılmıştır.
Vitiligo: genellikle günde iki kez 5 mg alınmaktadır.
Romatoid artrit (RA) veya psoriaz için methotreksat tedavisinin yan etkilerini azaltma: 1 mg/gün muhtemelen yeterlidir, ancak 5 mg/gün kadar da kullanılabilir.
Yaşa bağlı maküler dejenerasyonu önlemek için: günde 2.5 mg folik asit, 1000 mg vitamin B12 (siyanokobalamin) ve 50 mg vitamin B6 (piridoksin) alınması önerilmektedir.
DERİYE UYGULANDIĞINDA:
Hamilelik döneminde diş etleri sorunları: folik asit içeren bir ağız burnunda günde iki kez 1 dakika kullanılmaktadır.
İNJİSYON YOLUYLA VERİLDİĞİNDE:
Kronik renal (böbrek) hastaları için homosistein seviyelerini düşürmek: Hemodiyaliz sonrası 10 mg, haftada üç kez damarı yoluyla verilmiştir.
ÇOCUKLAR AĞIZDAN:
Fenytoin ile ilgili diş eti problemi (6-15 yaş): günde 500 mcg folik asit kullanılmıştır. Yeterli alım (AI), bebekler için 0-6 ayda 65 mcg ve 7-12 ayda 80 mcg'dır. Folat için önerilen diyet alımları (RDA), hem besin folatı hem de gıda ve takviye zenginleştirilmiş folik asidi içermektedir:
- 1-3 yaş çocuklar: 150 mcg;
- 4-8 yaş çocuklar: 200 mcg;
- 9-13 yaş çocuklar: 300 mcg;
- 13 yaş ve üstü yetişkinler: 400 mcg;
- Hamile kadınlar: 600 mcg ve;
- Emziren kadınlar: 500 mcg.
Folat için tolerans üst sınırı (UL) bazı yaş grupları için 300 mcg (1-3 yaş grubu), 400 mcg (4-8 yaş grubu), 600 mcg (9-13 yaş grubu), 800 mcg (14-18 yaş grubu), ve 1 mg (18 yaş üstü herkes) olarak belirlenmektedir.
YETİŞKİNLER AĞIZDAN:
Folat eksikliği: tipik doz 250 mcg ile 1 mg/gün arasındadır.
Nöral tüp defektlerini önlemek için: Hamilelik döneminde gebe kalma ısrarında olan kadınların, 400 mcg/dan az olmamak kaydıyla günlük folik asit alması gerekmektedir ve bu durum hamileliğin ilk ayında devam etmelidir. Daha önce nöral tüp defekti bulunan bir gebelik hikayesi olan kadınlar, genellikle, 4 mg/gün almalı, bu duruma gebe kalmadan 1 ay önce başlayarak, 3 ay boyunca devam ettirmelidirler.
Kolon kanseri riskini azaltma: 400 mcg/gün.
Kandaki yüksek homosistein seviyelerini tedavi etmek için: 200 mcg ile 15 mg/gün arası kullanılmıştır, ancak 800 mcg ile 1 mg/gün daha etkili görünmektedir. Son evre böbrek hastalığı olan bireylerde, yüksek homosistein seviyelerini tedavi etmek daha zor olabilmektedir. 800 mcg ile 40 mg/gün arası dozlar kullanılmıştır. Daha yüksek 15 mg/gün dozları daha etkili görünmemektedir.
Depresyon ilaçlarına yanıtı iyileştirmek için: 200-500 mcg/gün kullanılmıştır.
Vitiligo: genellikle günde iki kez 5 mg alınmaktadır.
Romatoid artrit (RA) veya psoriaz için methotreksat tedavisinin yan etkilerini azaltma: 1 mg/gün muhtemelen yeterlidir, ancak 5 mg/gün kadar da kullanılabilir.
Yaşa bağlı maküler dejenerasyonu önlemek için: günde 2.5 mg folik asit, 1000 mg vitamin B12 (siyanokobalamin) ve 50 mg vitamin B6 (piridoksin) alınması önerilmektedir.
DERİYE UYGULANDIĞINDA:
Hamilelik döneminde diş etleri sorunları: folik asit içeren bir ağız burnunda günde iki kez 1 dakika kullanılmaktadır.
İNJİSYON YOLUYLA VERİLDİĞİNDE:
Kronik renal (böbrek) hastaları için homosistein seviyelerini düşürmek: Hemodiyaliz sonrası 10 mg, haftada üç kez damarı yoluyla verilmiştir.
ÇOCUKLAR AĞIZDAN:
Fenytoin ile ilgili diş eti problemi (6-15 yaş): günde 500 mcg folik asit kullanılmıştır. Yeterli alım (AI), bebekler için 0-6 ayda 65 mcg ve 7-12 ayda 80 mcg'dır. Folat için önerilen diyet alımları (RDA), hem besin folatı hem de gıda ve takviye zenginleştirilmiş folik asidi içermektedir:
- 1-3 yaş çocuklar: 150 mcg;
- 4-8 yaş çocuklar: 200 mcg;
- 9-13 yaş çocuklar: 300 mcg;
- 13 yaş ve üstü yetişkinler: 400 mcg;
- Hamile kadınlar: 600 mcg ve;
- Emziren kadınlar: 500 mcg.
Folat için tolerans üst sınırı (UL) bazı yaş grupları için 300 mcg (1-3 yaş grubu), 400 mcg (4-8 yaş grubu), 600 mcg (9-13 yaş grubu), 800 mcg (14-18 yaş grubu), ve 1 mg (18 yaş üstü herkes) olarak belirlenmektedir.
Etkileşimler
5-Fluorouracil Orta: Folik asidin yüksek miktarlarda 5-fluorouracil ile alınması, 5-fluorouracil'in bazı yan etkilerini artırabilir, özellikle de mide problemleri. Folik asidi almadan önce sağlık uzmanınıza danışın.
Kapektabin (Xeloda) Orta: Folik asidin yüksek miktarlarda alınmasının, kapektabin'in bazı yan etkilerini artırabileceği, özellikle de ishal ve bulantı gibi mide problemleri. Folik asidi almadan önce sağlık uzmanınıza danışın.
Fosfenitoiin (Cerebyx) Orta: Fosfenitoiin (Cerebyx), nöbetler için kullanılmaktadır. Vücut, fosfenitoiin'i atmak için parçalamaktadır. Folik asit, vücudun fosfenitoiin'i ne kadar hızlı parçaladığını artırabilir. Folik asit alımı ile fosfenitoiin'in birlikte alınması, fosfenitoiin'in nöbetleri önleme etkinliğini azaltabilir.
Methotreksat (MTX, Rheumatrex) Orta: Methotreksat, vücuttaki folik asidin etkilerini azaltmaktadır. Folik asit tabletlerinin methotreksat ile birlikte alınması, methotreksat'ın etkinliğini azaltabilir.
Fenobarbital (Luminal) Orta: Fenobarbital (Luminal) nöbetler için kullanılmaktadır. Folik asit, fenobarbital'in nöbetleri önleme etkinliğini azaltabilir.
Fenytoin (Dilantin) Orta: Vücut Fenytoin'i atmak için parçalamaktadır. Folik asit, vücudun fenytoin'i ne kadar hızlı parçaladığını artırabilir. Folik asit ve fenytoin'in birlikte alınması, fenytoin'in etkinliğini azaltabilir ve nöbet olasılığını artırabilir.
Primidon (Mysoline) Orta: Primidon (Mysoline) nöbetler için kullanılmaktadır. Folik asit bazı bireylerde nöbetlere neden olabilir. Folik asidin primidon ile birlikte alınması, primidonun nöbetleri önleme etkinliğini azaltabilir.
Pirimetamin (Daraprim) Orta: Pirimetamin (Daraprim), parazit enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılmaktadır. Folik asit pirimetamin'in parazit enfeksiyonlarını tedavi etme etkinliğini azaltabilir.
Kapektabin (Xeloda) Orta: Folik asidin yüksek miktarlarda alınmasının, kapektabin'in bazı yan etkilerini artırabileceği, özellikle de ishal ve bulantı gibi mide problemleri. Folik asidi almadan önce sağlık uzmanınıza danışın.
Fosfenitoiin (Cerebyx) Orta: Fosfenitoiin (Cerebyx), nöbetler için kullanılmaktadır. Vücut, fosfenitoiin'i atmak için parçalamaktadır. Folik asit, vücudun fosfenitoiin'i ne kadar hızlı parçaladığını artırabilir. Folik asit alımı ile fosfenitoiin'in birlikte alınması, fosfenitoiin'in nöbetleri önleme etkinliğini azaltabilir.
Methotreksat (MTX, Rheumatrex) Orta: Methotreksat, vücuttaki folik asidin etkilerini azaltmaktadır. Folik asit tabletlerinin methotreksat ile birlikte alınması, methotreksat'ın etkinliğini azaltabilir.
Fenobarbital (Luminal) Orta: Fenobarbital (Luminal) nöbetler için kullanılmaktadır. Folik asit, fenobarbital'in nöbetleri önleme etkinliğini azaltabilir.
Fenytoin (Dilantin) Orta: Vücut Fenytoin'i atmak için parçalamaktadır. Folik asit, vücudun fenytoin'i ne kadar hızlı parçaladığını artırabilir. Folik asit ve fenytoin'in birlikte alınması, fenytoin'in etkinliğini azaltabilir ve nöbet olasılığını artırabilir.
Primidon (Mysoline) Orta: Primidon (Mysoline) nöbetler için kullanılmaktadır. Folik asit bazı bireylerde nöbetlere neden olabilir. Folik asidin primidon ile birlikte alınması, primidonun nöbetleri önleme etkinliğini azaltabilir.
Pirimetamin (Daraprim) Orta: Pirimetamin (Daraprim), parazit enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılmaktadır. Folik asit pirimetamin'in parazit enfeksiyonlarını tedavi etme etkinliğini azaltabilir.